Κυριακή 29 Μαρτίου 2009

ΔΟΥΛΕΙΕΣ ΜΕ ΦΟΥΝΤΕΣ



Συχνά χρησιμοποιούμε την έκφραση "δουλείες με φούντες" για να αναφερθούμε σε επιχειρήσεις (δουλειές) μεγάλου βεληνεκούς και κερδοφόρες.
Το Μειζον ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ - Τεγόπουλος - Φυτράκης ερμηνεύει ως "φούντα" δέσμη από κλωστές ισομεγέθεις, ελεύθερες στο ένα άκρο, θύσανος φρ. δουλείες με φούντες, για εργασίες περίπλοκες και με κακές συνέπειες Η ερμηνεία (περίπλοκη και με κακές συνέπειες) αυτή είναι αυθαίρετη και δεν συνάδει με την συνήθη χρήση της έκφρασης.

Ο όρος "φούντα" αναφέρεται και για τον ανθοφόρο θύσανο της κάνναβης (χασίς) .

Στο Βυζάντιο ομως φούνδα ή κοιλιόδεσμος ή πουγγίον λεγόταν το σακίδιο με τα χρήματα που έζωναν στη μέση τους οι Βυζαντινοί.



Η ρίζα της λέξης είναι λατινική από το fundo, που σημαίνει κυριολεκτικά βυθίζω (το καράβι ή η επιχείρηση "πηγε φούντο" λέμε σήμερα). Θυμηθείτε το Αγγλικό Fund, το Γαλλικό fonds , το Ιταλικό fondo.

Μεταφορικά σημαίνει: θεμελιώνω, καθιερώνω, παγιώνω, πακτώνω και τελικά συνάπτω σύμβαση. Αυτό γιατί κατά την σύναψη μιας σύμβασης οι Ρωμαίοι συμβαλλόμενοι βύθιζαν τα ραβδιά τους στο έδαφος για να στερεώσουν συμβολικά την συμφωνία (pactun, βυζαν, πάκτον) βλ. Κ. ΑΡΜΕΝΟΠΟΥΛΟΥ ΠΡΟΧΕΙΡΟΝ ΝΟΜΩΝ ή ΕΞΑΒΙΒΛΟΣ σελ. 411 και ΜΕΛ σ. 853 βλ . και την νομική ρήση "pacta sunt servanda" = τα συμφωνημένα είναι τηρητέα, πρέπει να τηρούνται. Ακόμα και τώρα λέμε "τα μιλημένα και τιμημένα" (τιμώ=τηρώ).

Ανακάλυψα και ένα ιδιαίτερο όρο:

Έως το 1935 υπήρχαν και «εγχειρίδιες αμοιβές», στην περίπτωση των οποίων ο ιερέας παίρνει τρόπον τινά τα χρήματα στο χέρι (υπάρχουν και «έκτακτες εγχειρίδιες αμοιβές» και «βασικές αμοιβές» [stipendia fundata]), οι οποίες στη Γερμανία είναι συν τοις άλλοις απαλλαγμένες από φορολογία.

KARLHEINZ DESCHNER
Η ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΥ ΤΟΜΟΣ 4 -ΚΑΚΤΟΣ

Δηλαδή η συμβατικές αμοιβές, οι τιμές τιμοκαταλόγου.

Εργασία "φουντάτη" εννοείται λοιπόν η συμβατικά κατοχυρωμένη εργασία και δεν έχει σχέση με την γνωστή φούντα=θύσανο. Το "φουντάτη" ερμηνεύτηκε από τους μεταγενέστερους "με φούντες". Η δουλειά με φούντες είναι λοιπόν μια σίγουρη και καλή δουλειά, και όχι θυσανωτή δουλειά.



Παρασκευή 20 Μαρτίου 2009

ΠΟΝΤΙΑΚΗ ΑΝΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ

Εγώ ποπάς κι ίνουμαι

Στίχοι: Παραδοσιακό

Μουσική: Παραδοσιακό

Εκτελέσεις: Αχιλλέας Βασιλειάδης


Εγώ ποπάς κι ίνουμαι
σο ιερόν κ’ εμπαίνω
σίντε θα ψάλλω τραγωδώ
σασεύω κι απομένω.

Απ’ αδά κι απάν’ μη πας
κόφτ’ τ’ ωτία σ’ ο ποπάς
όσο και να εν ποπάς εν
άλλο κι ξομολογά σεν.

Ας λέγω σας ντο είπε με
ένας καλός ποπάς
έμορφον είδες φίλ’ετόν
το κρίμα σ’ μη ρωτάς.

Απ’ αδά κι απάν’ μη πας
κόφτ’ τ’ ωτία σ’ ο ποπάς
όσο και να εν ποπάς εν
άλλο κι ξομολογά σεν.

Επήγα σον πνευματικόν
είπα την αμαρτία μ’
ατό είπε με τηδέν κ’εν
ποίσον ατό άλλον μίαν.

Απ’ αδά κι απάν’ μη πας
κόφτ’ τ’ ωτία σ’ ο ποπάς
όσο και να εν ποπάς εν
άλλο κι ξομολογά σεν.

Μετάφραση
Εγώ παπάς δε γίνομαι

Εγώ παπάς δε γίνομαι
στο ιερό δεν μπαίνω
καθώς θα ψάλλω θα τραγουδώ
θα τα χάνω και θα απομένω [άναυδος]

Επωδός - ρεφραίν

Από εδώ και πέρα να μην προχωρήσεις
γιατί ο παπάς θα σου κόψει τ΄αυτιά
όσο και νά' ναι [ανεκτικός], παπάς είναι
άλλη φορά δεν θα σ΄εξομολογήσει


Ας σας πω τι μου είπε
ένας καλός παπάς
"είδες ενα όμορφο; Φίλα τον
μη ρωτάς αν αμάρτησες"


Επωδός - ρεφραίν

Πήγα στον πνευματικό
είπα την αμαρτία μου.
Αυτός μού είπε "τίποτα δεν ειναι.
Κάνε το άλλη μια φορά"

Επωδός- ρεφραίν

Για το κόψιμο των αυτιών βλέπε στο
http://users.otenet.gr/~asto/diapobeysi1.htm#pontiako_ref

Τρίτη 10 Μαρτίου 2009

"Δε μου λες" ή "δε με λες"

«ΜΕ ΛΕΣ» Ή «ΜΟΥ ΛΕΣ»

Άρθρο του Καθηγητή Γεώργιου Μπαμπινώτη στο "ΒΗΜΑ"

Το όλο θέμα ξεκινά σε παλαιότερες εποχές, με την κατάργηση της δοτικής, οπότε και γεννιέται η ανάγκη να βρεθεί νέα λύση εκεί που μέχρι πρότινος χρησιμοποιούταν η συγκεκριμένη πτώση. Έτσι, καθημερινές φράσεις όπως π.χ. το "λέγεις μοι" παύουν να υφίστανται και η γλώσσα αναζητά έναν νέο τρόπο έκφρασης. Στην Βόρειο Ελλάδα προτιμήθηκε η αιτιατική ενώ στην Νότιο Ελλάδα η γενική για να δώσουν (σε νεώτερα ελληνικά) "με λες" και "μου λες", αντίστοιχα.

Και οι δύο αυτοί τύποι είναι σωστοί καθώς χρησιμοποιούνται κανονικότητα μέσα στους αιώνες από τους Έλληνες.

Κατά μίαν άποψη η αιτιατική είναι πιο κοντά στην δοτική οπότε, όσο παράξενο και να ακούγεται, ο βορειοελλαδίτικος τύπος (με λες) θα μπορούσαμε να πούμε πως είναι πιο δικαιολογημένος. Ο βασικότερος λόγος που σήμερα η σύνταξη με γενική θεωρείται ορθότερη (μου λες) είναι μάλλον επειδή η Νότιος Ελλάδα απελευθερώθηκε πρώτη και η γλώσσα που χρησιμοποιήθηκε στο νέο κράτος ήταν αυτή που μιλούσαν σε εκείνα τα μέρη.

Σήμερα, ειδικά μέσω των μέσων μαζική ενημέρωσης, έχει καθιερωθεί γενικότερα ο τύπος με την γενική. Το βέβαιο είναι πως έχει περάσει στο υποσυνείδητο μας ως ο ορθός τρόπος αν και αυτό όπως είδαμε δεν στέκει πραγματικά. Παρεμπιπτόντως, δυο από τους λογοτέχνες που έχουν γράψει με τον συγκεκριμένο τρόπο είναι ο Κώστας Π. Καβάφης και ο Αθανάσιος Χριστόπουλος.

Ας μην ξεχνάμε το εξής σημαντικό: οι νοτιοελλαδιτες, που εκφράζουν τη δοτική μέσω γενικής λέγοντας "θα σου πω κάτι", "θα του δώσω κάτι", στον πληθυντικό διαπράττουν ακριβώς το "σφάλμα" που καταλογίζουν στα εκ Βορρά αδέλφια τους, και λένε: "θα σας πω κάτι", "θα τoυς δώσω κάτι". Χρησιμοποιούν δηλαδή αιτιατική! Επομένως, καθαρά από απόψεως ομοιογένειας, τα βόρεια ιδιώματα είναι πιο συνεπή διότι χρησιμοποιούν αιτιατική και στον ενικό και στον πληθυντικό. ..."

Δευτέρα 2 Μαρτίου 2009

Ο ΧΑΡΤΑΕΤΟΣ



ΧΑΡΤΑΕΤΟΣ

Πολλά έχουν γραφεί για τον χαρταετό.

Κατά την επικρατούσα άποψη, οι χαρταετοί είναι επινόηση των Ανατολικών λαών. Σε αυτές τις χώρες, η τέχνη της κατασκευής χαρταετών τελειοποιήθηκε, φτάνοντας στο σημείο να φτιάχνουν "ιπτάμενους" δράκους, πουλιά, ψάρια, ζώα. Τους στόλιζαν με ευχές και επιθυμίες, και τις έστελναν με έναν αετό, όσο πιο κοντά μπορούσαν στον Θεό

Και κατά την ελληνική αρχαιότητα υπήρξαν δείγματα προσπαθειών κατασκευής αετών. Αναφέρεται ότι ο αρχιμηχανικός Αρχύτας χρησιμοποίησε στις μελέτες του τον αετό. Θεωρείται ο τελευταίος αλλά και ο σημαντικότερος των Πυθαγορείων. επίσης σε ελληνικό αγγείο της κλασικής εποχής, υπάρχει παράσταση κόρης, η οποία κρατά στα χέρια της μια λευκή σαΐτα από το νήμα της, έτοιμη να την πετάξει.

Στην Ευρώπη ο χαρταετός εμφανίζεται γύρω στο 1400 μ.Χ. τον έφεραν εξερευνητές που είχαν επιστρέψει από την Ασία. από πανί, όπως τα πανιά των πλοίων. Γραπτές αναφορές για την παρουσία αετού στην Ευρώπη συναντάμε σε γερμανικά έγγραφα του 1450. Αργότερα, το 1606, ένας Ισπανός κληρικός έγραφε στο ημερολόγιο του ότι τον χρησιμοποιούσαν σαν "παιχνίδι χαράς, την ημέρα του Πάσχα".

Στις μέρες μας η κατασκευή του χαρταετού είναι εύκολη υπόθεση.

Το πέταγμα του αετού την Καθαρή Δευτέρα είναι ένα όμορφο παιχνίδι, ένα γραφικό έθιμο, ένα πανηγύρι χρωμάτων στους ουρανούς μας.

ΓΙΑΤΙ ΟΜΩΣ ΕΠΙΛΕΧΘΗΚΕ Η ΚΑΘΑΡΗ ΔΕΥΤΕΡΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΘΙΜΟ;


Ένα τραγουδάκι της εποχής του Αλεξίου Κομνηνού [βλ. Παραπανω τη Χαλκογραφια που εικονίζει τον Αλέξιο να δέχεται τον Γοδεφρίγο ντε Μπουγιόν], από τα παλαιότερα Ελληνικά δίστιχα , περιέγραφε ένα περιστατικό μιας συνωμοσίας εις βάρος του αυτοκράτορα:

Το Σάββατον της Τυρινής, χαρείς, Αλέξιε, εννόησες το,
και την ∆ευτέραν το πρωί, ύ
πα καλώς, γεράκι μου.

Πάει να πεί

Το Σάββατο της Τυρινής, να χαρείς, Αλέξιε, το εννόησες [οτι συνομοτούν εναντίον σου],
και την [Καθαρή] ∆ευτέρα το πρωί, ύπαγε [πήγαινε] στο καλό, γεράκι μου.


Ίσως οι Βυζαντινοί να εφάρμοζαν το έθιμο την Καθαρά Δευτέρα σε ανάμνηση του ιστορικού αυτού συμβάντος.