Αρατε πυλας

Προκειται για ενα δρωμενο της εκκλησιας που τελειται κατα την επιστροφή του επιταφιου

Ο Μωραϊτίδης, στο ωραίο του διήγημα «Άρατε Πύλας» διηγείται ανάμεσα στ’ άλλα, ότι ο μπάρμπα-Κώστας, αποκαλούμενος και «Ολλαντέζος» για το ολλανδέζικο κασκέτο, που πάντα φορούσε, υπηρετούσε, απόμαχος πια ναυτικός, ως νεωκόρος, σε μια εκκλησία της Σκιάθου. «Κατέστη ειδικός, γράφει ο Μωραϊτίδης, εις μιαν υπηρεσίαν σπουδαίαν της εκκλησίας και ηγαπάτο από ολόκληρον την πολίχνην. Υπεκρίνετο περίφημα τον Άδην το Μέγα Σάββατον, κατά την επάνοδον του Επιταφίου. Είναι συνήθεια αρχαιοτάτη εις την νήσον … Τότε ο πρώτος των εφημερίων, προσεγγίζων εις τας πύλας, κελεύει … κράζων: «Άρατε πύλας, … Ο δε έσωθεν … υποκρινόμενος τον Άδην, ερωτά αυθαδώς: «Τις έστιν ούτος ο βασιλεύς της δόξης;» … Εις ταύτην λοιπόν την παράστασιν κατέστη ειδικώτατος ο μπάρμπα-Κώστας … ώστε τρόμος κατελάμβανε το πλήθος, ότε ήκουε τας τρομεράς εκείνας ερωτήσεις του …»

Το πληρες κειμενο ειναι 

7 ἄρατε πύλας, οἱ ἄρχοντες ὑμῶν, καὶ ἐπάρθητε, πύλαι αἰώνιοι, καὶ εἰσελεύσεται ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης.

8 τίς ἐστιν οὗτος ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης; Κύριος κραταιὸς καὶ δυνατός, Κύριος δυνατὸς ἐν πολέμῳ.

9 ἄρατε πύλας, οἱ ἄρχοντες ὑμῶν, καὶ ἐπάρθητε, πύλαι αἰώνιοι, καὶ εἰσελεύσεται ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης.

10 τίς ἐστιν οὗτος ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης; Κύριος τῶν δυνάμεων αὐτός ἐστιν ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης.

Το κειμενο ειναι απο Ψαλμο 23 στ. 7-10

Αν το αρατε πυλας  σημαίνει σηκώστε τίς πορτες. (όμως δες τη λυση)

Ηταν δυνατο την πρωτη χλιετια οι τσομπανηδες εβραιοι να ειχαν δει τετοιες πορτες καστρων; Δικα τους καστρα τετοιου επιπεδου δεν ειχαν τοτε.  Ειδαν ομως τήν βαβυλώνα. Η μετοικεσια της Βαβυλώνος εγινε μετα την βασιλεια του Δαυιδ  και αφου εβασίλεψαν οι εξης

1. Σολομών,

2. Ροβοαμ,
3. Αβια,
4. Ασα,
5. Ιωσαφατ,

6. Ιωραμ,

7. Οζιας,

8. Ιωαθαμ,

9. Αχάζ,

10. Εζεκιας,

11. Μανασής ,

12.  Αμών

13. Ιωσιας

14. Ιεχονιας

Δηλαδη 14 γενιες βασιλεων μετα τον Δαυιδ οπου τοτε πιθανον οι  εβραιοι να ειδαν καποια εξελιγμενα οχυρωματικα εργα και τειχη στην Βαβυλωνα. 

Αν δουμε και τον King James (Official Anglican Bible)

9 Lift up your heads, O ye gates; even lift them up, ye everlasting doors; and the King of glory shall come in.

Στην ιταλική   έκδοση παλι οι πύλες αίρονται σηκωνονται (sollevare, alzatevi)

9 Sollevate, porte, i vostri frontali, alzatevi, porte antiche, ed entri il re della gloria.

H vulgata

levate portae capita vestra et erigite ianuae sempiternae et ingrediatur rex gloriae

Παλι χρησιμοποιεί το ρημα levare = σηκωνω και erigere  = επαίρω (erection)

Αυτο θα σήμαινε οτι οι πυλες ανεβοκατεβαιναν οπως αυτες των μεσαιωνικων φρουριων.

Η κατασκευη μιας θυρας τυπου portcullis (από το Γαλικό "porte coulissante" = ολισθαίνουσα θύρα  or gliding door)  προυπεθετε, εκτος απο ενα περίπλοκο μηχανισμό και ανάλογο υψος του κτιρίου ωστε να καλύπτεται  ο μηχανισμος και η πορτα, οταν ειναι ανοικτή.

Δεν ηταν κατι σαν τις κινητες γέφυρες  που βεβαια ειναι απλούστερες στην κατασκευή τους  αλλα για να ανοιξουν κατεβαινουν.

Τα καστρα που υπαρχουν στο ισραήλ σημερα ειναι μεταγενέστερα κατα χιλιετειες μετα την συγγραφη των στιχων.

Χτιστικαν κατα τις σταυροφοριες απο σταυροφορους, μουσουλμανους και αλλους εμπλεκομενους.

Αλλα και εκει οι πυλες εκλειναν μα βαρειες πορτες στρεφομενες με ρεζέδες οπως οι σημερινες κοινές πορτες. Δηλ. Δεν ανεβοκατέβαιναν,

Το Nimrod είναι ένας από τα μεγάλα φρουρια  του Ισραήλ. Ένα από τα μεγαλύτερα οχυρά από το Μεσαίωνα κάθεται μεγαλόπρεπα στην κορυφή του βουνού στα Υψώματα του Γκολάν κάτω από το εντυπωσιακό Όρος Hermon  και λίγα βήματα μακριά από το Banias .

Τα δικά μας  μυκηναικα τειχη ειχαν τετοιας μορφης πορτες. Ολες απο ξύλο γιατι καμια δεν σώθηκε.

Τελικη εξήγηση

Το αρατε δεν ειναι προστακτικη του αιρω  αλλα του αρασσω=κτυπω  και σημαινει κτυπήσατε 

Ο ψαλμωδος δεν μιλαει πουθενα για Αδη αλλα μαλλον για τις πυλες μιας πολεως.  Οι πυλες της πολεως δεν μπορει να ανοιγαν αιρομεναι δηλαδη  απο κατω προς τα πανω. Ηταν πελωριες πορτες με ρεζέδες οπως οι κοινές πορτες. Οταν εκλειναν αραρισκοντο.

Η προστακτικη άρασσε που απανταται στον Αισχύλο και τον Ευριπίδη λεγεται και αραττε (με δύο ταυ)  Αριστοφάνης Εκκλησιάζουσαι (βλ παρακάτω)

ἀράσσω . Το α είναι ευφωνικό, ῥάσσω,  συγγ. του ῥήσσω

I. to strike hard, smite, (Hom. only has it in the compds. ἀπ-, συν-αράσσω); of horses, ὁπλαῖς ἀρ. χθόνα Pind.; θύρας ἀρ. to knock furiously at the door, κτυπω μανιωδως την πορτα  Eur.; ἀράσσειν στέρνα, κρᾶτα  to beat the breast, the head, in mourning, Lat. plangere, Aesch., Eur.; ἄρασσε μᾶλλον strike harder, κτυπα πιο δυνατά

Aesch.; ἀρ. ὄψεις, βλέφαρα Soph.

2. c. dat. modi, ἀράσσειν ὀνείδεσι κακοῖς to throw with reproaches or threats, i. e. fling them wildly about, id=Soph.

II. Pass. to be dashed against, πρὸς τὰς πέτρας Hdt.; πέτραις Aesch.

 βλ. σια και αράξαμε χτυπήσαμε στην ξηρά την τροπιδα του πλοιου μας.

Αράσσειν στέρνα κτυπώ τα στήθη μου (οδύρομαι, στηθοδερνομαι)

Το αρατε πυλας ειναι αράσατε πυλας δηλ. κτυπήστε τις πορτες  πραγμα που συναδει και με τις ενεργειες που γινονται την ωρα του δρωμενου: με το τρίτο 'Αρατε πύλας'  ο  παπας χτυπαει την πορτα με το ποδι του 

Ηχητικον

 http://www.youtube.com/watch?feature=player_detailpage&v=Ub2oSHdEuOQ

Η επιμαχη φραση απευθυνεται στους αρχοντες  ημων δηλαδη τους απ' έξω

Μ΄αλλα λογια, ο ψαλμωδός λέει " βροντήξτε αρχοντές μας τις πορτες  της πολης και να ανοιξουν για να μπει ο βασιλάς της δοξας, ο πολεμιστής"

Αυτό ακριβως γινεται και στο δρωμενο. 

Στο λήμα "θυρα"  του LJS (Λεξικο Liddel &Scott)

Βλεπουμε πως θύραν κόπτειν, πατάσσειν, κρούειν, knock, rap at the door, Id.Nu.132, Ra.38, Pl.Prt.310b; ἀράττειν, ἐπαράξαι, Ar.Ec. 977,

Οι λοιποι μετφραστες μετεφραζαν από το ελληνικο κειμενο και συνέχισαν την λανθασμενη ερμηνεια αρατε από τα αιρω και μετα θεωρησαν σκοπιμο να θεωρησουν ότι το επαρθητε πυλαι αιωνιοι προερχεται και αυτό από το αιρω  ενώ  προερχεται από το αραρισκω = προσδενω  και επ+αραρισκω=λύω  .

Γραῦς Α: οὗτος τί κόπτεις; μῶν ἐμὲ ζητεῖς;

Νεανίας: πόθεν;

Γραῦς Α: καὶ τὴν θύραν γ᾽ ἤραττες. (μα μου χτυπούσες τήν πόρτα)

 Αριστοφάνης - Εκκλησιαζουσαι